Μερικοί αυτοματοποιημένοι τρόποι σκέψης, δημιουργούν εμπόδια που μας κρατάνε παγιδευμένους σε καταστάσεις δυσφορίας, ανησυχίας και μερικές φορές, κατάθλιψης. Οι σκέψεις-παγίδες, εμπλέκουν τον νου σε ένα κύκλο αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων που καταλήγουν σε αντιπαραγωγικές, και πολλές φορές επιβλαβείς, συμπεριφορές. Στο άρθρο αυτό, θα αναφερθούμε στις σημαντικότερες από αυτές, βοηθώντας έτσι στο να τις αναγνωρίσουμε στον καθημερινό τρόπο σκέψης μας και να μπορέσουμε έτσι να τις αποφύγουμε.
Αμφιβολία
Κάθε φορά που ακούμε ή διαβάζουμε κάποιες συμβουλές για το πώς να διαχειριστούμε αποτελεσματικότερα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, μπορούμε να παρατηρήσουμε μέσα μας, την φωνή της αμφιβολίας: «Αυτό μπορεί να λειτουργεί για κάποιους αλλά το πιθανότερο είναι ότι δεν θα δουλέψει σε μένα.» Το κίνητρο αυτής της φωνής, είναι να μας κρατήσει μακριά από πιθανή αποτυχία ή απογοήτευση αλλά τελικά, μας κρατά μακριά από το να πειραματιστούμε και να διερευνήσουμε νέους τρόπους που μπορεί τελικά να είναι αποτελεσματικοί και ωφέλιμοι.
Κενότητα
Έχοντας μόνιμα και έντονα την σκέψη του να είμαστε κάπου αλλού, το μυαλό παγιδεύεται στην πεποίθηση ότι αυτή η στιγμή δεν είναι αρκετή, εμείς δεν είμαστε αρκετοί, ή δεν μπορούμε να κάνουμε αρκετά, έχοντας ως αποτέλεσμα το να αισθανόμαστε τη παρούσα στιγμή αδιάφορη και άδεια. Ένα από τα προβλήματα αυτού του τρόπου σκέψης είναι ότι όταν (και αν) τελικά έρθει αυτή η πολυαναμενόμενη «ιδανική» στιγμή, είναι πιθανό η ευτυχία να μην έρθει μαζί της... Αυτή η διαρκής αίσθηση μη-ικανοποίησης την παρούσα στιγμή, μας οδηγεί σε ένα αέναο κύκλο δυσαρέσκειας.
Εστιάζοντας στην σκέψη ότι δεν είστε εκεί που «θα θέλατε» ή που «θα έπρεπε να είστε», στο μυαλό συνεχώς ενισχύεται το μήνυμα ότι κάτι είναι λάθος με εσάς ή λείπει από την ζωή σας, το οποίο στη συνέχεια αναδεικνύεται ως ένα είδος ανεπάρκειας που διευρύνεται όλο και περισσότερο, καθώς προσπαθούμε να το καλύψουμε σκληρότερα επενδύοντας στο μέλλον. Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα δεν είναι τι δεν έχουμε αλλά το γεγονός ότι δεν αισθανόμαστε ολόκληροι και πλήρεις αυτή την στιγμή.
Ευερεθιστότητα
Κάποιος περπατά στο διάδρομο του γραφείου και σφυρίζει την αγαπημένη του μελωδία. Στο μυαλό μας αυτόματα αρχίζουν σκέψεις του τύπου: «Γιατί νομίζει ότι ο καθένας θέλει να τον ακούει» ή «Αλήθεια, τι βρίσκει τόσο χαρούμενο εν πάση περιπτώσει;!"
Εν τω μεταξύ, ποιος ενοχλείτε; Εμείς είμαστε που υποφέρουμε αλλά το μυαλό μας νομίζει ότι αν προβάλλουμε τον ερεθισμό μας στο άλλο πρόσωπο, θα βρούμε ανακούφιση από την ενόχληση. Εάν αυτές οι φωνές συνεχίσουν να αναδύονται στις σχέσεις μας και δεν διευκρινιστούν έγκαιρα, είναι πολύ πιθανό τα συναισθήματα ενόχλησης να μετατραπούν σε μόνιμο εκνευρισμό που αναπόφευκτα θα υποβαθμίσει και θα φθείρει την σχέση. Μια άλλη προσέγγιση, είναι οι φωνές του ερεθισμού να μας προειδοποιούν ότι ίσως κάτι δεν είναι «σωστό» και με συνειδητότητα να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την πληροφορία εποικοδομητικά.
Νωθρότητα
Είχατε ποτέ την ιδέα να κάνετε κάτι που θα σας κάνει καλό -φαγητό με φίλους, φυσική άσκηση, διαλογισμό- αλλά ακούτε αυτή την φωνή: «Θέλω να το κάνω, αλλά είμαι πολύ κουρασμένος. Θα το κάνω ίσως αύριο/σαββατοκύριακο κλπ.»
Αν είσαστε πραγματικά κουρασμένοι, γιατί ίσως δεν είχατε κοιμηθεί αρκετά ή είχατε μια απαιτητική ημέρα, τότε χρειάζεται πραγματικά να ακούσετε το σώμα σας και να ξεκουραστείτε. Σε άλλες περιπτώσεις όμως, αυτές οι φωνές νωθρότητας, είναι απλώς ένα σημάδι ότι αποφεύγουμε να είμαστε (με τον) ο εαυτό μας επειδή φοβόμαστε ότι θα είναι μια δυσάρεστη εμπειρία. Αν μπορέσουμε να δούμε την διαφορά και αναγνωρίσουμε αυτό που είναι, μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε, να το διαχειριστούμε και να απελευθερωθούμε από αυτό.
Ανησυχία
Αυτές τις μέρες, το μυαλό μας έχει εθιστεί να είναι πιο θορυβώδες, πιο απασχολημένο και μόνιμα δεσμευμένο με κάτι. Κάθεστε μόνος, περιμένοντας το ποτό. Το μάτι σας, «πιάνει» το κινητό: «Μήπως έχω κανένα νέο μήνυμα στο Viber; Όχι... Τι γίνεται στο Facebook; Μήπως έχει κάτι εκεί; Κάποια νέα ανάρτηση; Instagram; Για να δω το Twitter; Αχ, αυτό είναι ένα ενδιαφέρον tweet. Πότε θα έρθει το ποτό...;"
Όταν υπάρχει ένα διάστημα «κενό δράσης», οι φωνές ξεπροβάλλουν απαιτητικές! Αισθανόμαστε «αναγκασμένοι» να γεμίσουμε τα κενά αυτά, αλλά δεν συνειδητοποιούμε ότι σε αυτά τα κενά, έχουμε την επιλογή μεταξύ του να «κάνουμε» ή του να «είμαστε». Είναι σε αυτά τα «κενά» που βρίσκεται η επιλογή και οι ευκαιρία μας να χαλαρώσουμε και να γνωρίσουμε, ξεκινώντας να κάνουμε ίσως αλλαγές προς το καλύτερο.
Απόσπασμα από το βιβλίο "Uncovering Happiness: Overcoming Depression with Mindfulness and Self-Compassion". Copyright © 2015 Elisha Goldstein.