Είναι δελεαστικό να ερχόμαστε στην πρακτική του διαλογισμού και να ελπίζουμε ότι θα μάθουμε κάποιες τεχνικές, που θα μας βοηθήσουν να χειριζόμαστε καλύτερα συγκεκριμένες καταστάσεις. Ποια είναι η σωστή σχέση γονέα-παιδιού ή καλή επιλογή επαγγελματικής σταδιοδρομίας ή τρόπος αποφυγής του άγχους και της ανησυχίας; Φυσικά, υπάρχουν τρόποι να προσεγγίσουμε αυτές τις καταστάσεις, αλλά με την πρακτική στο διαλογισμό ενσυνειδητότητας (mindfulness awareness meditation), εστιάζουμε κυρίως στην εξοικείωση με τη λειτουργία των “εσωτερικών” διαδικασιών μας, διακρίνοντας αντιδράσεις και μοτίβα με ένα καθαρό και ανοιχτό νου. Μέσω της παρατήρησης με ακινησία και φιλική περιέργεια, μπορούμε να διακρίνουμε καλύτερα και να αναγνωρίσουμε ευκολότερα ποιες επιλογές μας οδηγούν στην ευημερία και ποιες όχι.
Μπορεί “εξωτερικά” να φαίνεται ότι δεν κάνουμε “κάτι” όταν ασκούμαστε, αλλά πολλά μπορεί να αλλάξουν, μένοντας για κάποιο χρόνο σε ακινησία. Μπορούμε να πούμε ότι κάνουμε ένα είδος, “εσωτερικής αλχημείας”. Με την πάροδο του χρόνου, η ανάπτυξης της ενσυνειδητότητας μπορεί να οδηγήσει σε μια ριζική μεταστροφή της προοπτική μας, οδηγώντας σε έναν νέο τρόπο ύπαρξης και αλληλεπίδρασης με τον κόσμο μέσα μας και γύρω μας. Αν εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας να δουλεύει με το νου και το σώμα, να μάθουμε πραγματικά πώς λειτουργούν καλύτερα, μπορούμε να φέρουμε αυτή τη γνώση σε κάθε περίσταση, χωρίς να χρειαζόμαστε κάθε φορά μια σειρά οδηγιών ή τεχνικών.
Επιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η ενσυνειδητότητα μπορεί να βοηθήσει σε ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων όπως μείωση του κινδύνου υποτροπής στην κατάθλιψη, να διατηρούμε την προσοχή και την συγκέντρωσή μας και να αποφεύγουμε την σωματική και ψυχική εξουθένωση. Έχουν υπάρξει θετικά αποτελέσματα από μελέτες που περιλαμβάνουν άτομα που αντιμετωπίζουν υψηλή αρτηριακή πίεση, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, αϋπνία αλλά και μοναξιά μεταξύ άλλων.
Αντί να προσπαθούμε να πετύχουμε ένα προκαθορισμένο αποτέλεσμα, η πρακτική του διαλογισμού ενσυνειδητότητας βοηθά να κατανοήσουμε, και να δουλέψουμε με την εμπειρία μας, όπως είναι αυτή τη στιγμή.
Σε κάθε περίπτωση, οι αλλαγές που θα προκύψουν, είναι έμμεσο αποτέλεσμα της σταδιακής ενσωμάτωσης των δεξιοτήτων της ενσυνειδητότητας στη καθημερινή μας ζωή. Αυτός φαίνεται να είναι και ο καλύτερος τρόπος να προσεγγίσουμε την πρακτική μας, γιατί μόλις προσπαθήσουμε να "επιλύσουμε" ή "διορθώσουμε" ένα συγκεκριμένο πρόβλημα ή απλά εφαρμόσουμε μια "κατάλληλη" τακτική, έχουμε ήδη απομακρυνθεί από την παρούσα στιγμή, εστιάζοντας πλέον σε μελλοντικά αποτελέσματα. Η προσέγγιση “πρόβλημα-λύση”, πολλές φορές είναι αναποτελεσματική, καθώς δημιουργεί και εντείνει το αίσθημα άγχους που προκαλείται από την αναντιστοιχία μεταξύ της τρέχουσας κατάστασης και της επιθυμίας μας για το “πώς πρέπει να είναι”. Αντί λοιπόν να αποφεύγουμε αντιδραστικά τη δυσφορία, που κάποιες φορές μάλιστα προέρχεται από την πρόθεσή μας να αλλάξουμε και να ακολουθήσουμε πιο επωφελείς συμπεριφορές, η ενσυνειδητότητα βοηθά στο να κατανοήσουμε καλύτερα και να διαχειριστούμε πιο δημιουργικά την εμπειρία μας, όπως είναι αυτή τη στιγμή. Εάν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, δεν είναι και πιθανότερο να διαχειριστούμε τις καταστάσεις ούτως ή άλλως καλύτερα;
Αυτό, δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν φορές που θα επιλέξουμε να αναλάβουμε δράση. Έχοντας όμως δώσει χώρο για να “αναπνεύσουμε”, η όποια επιλογή θα είναι επιδέξια και κυρίως, όχι από συνήθεια, κάτω από πίεση ή αντιδραστική. Χωρίς να χρειαστεί να κάνετε μεγάλα σχέδια ή να πιέζετε για γρήγορες και σημαντικές αλλαγές, σιγά σιγά θα αρχίσετε να περπατάτε σ’ ένα μονοπάτι προς την ανάπτυξη και την ευημερία.
Σταδιακά, η πρακτική και ενσωμάτωση της ενσυνειδητότητας, τείνει να οδηγεί σ’ έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, βασισμένο στη επίγνωση και τη συμπόνια για τον εαυτό μας και τους άλλους.
* Απόσπασμα από το βιβλίο του Ed Halliwell "Mindfulness: How To Live Well By Paying Attention"
**Μετάφραση & Προσαρμογή: Βασίλης Ξυπολιάς, Εκπαιδευτής Mindfulness & MBSR CFM/UMASS
Eγγραφείτε στο newsletter μας (bit.ly/2pdbpzK) για να ενημερώνεστε απευθείας στο email σας με επιστημονικά άρθρα και πληροφορίες σχετικά με εκπαιδευτικές δραστηριότητες ανάπτυξης της ενσυνειδητότητας.