Κάθε φορά που μιλάω για την ενσυνειδητότητα, ακούω συχνά μερικά κοινά σχόλια:
"Ο εγκέφαλός μου είναι πολύ απασχολημένος για να είναι και ενσυνείδητος."
"Έχω τόσο σοβαρό πρόβλημα ελλειμματικής προσοχής που απλά, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ σε οτιδήποτε."
"Το τελευταίο πράγμα που χρειάζομαι, είναι να βάλω κάτι ακόμα στην λίστα με αυτά που έχω να κάνω. Έχω ήδη ενοχές, για τα πράγματα που δεν προλαβαίνω..."
Ενσυνειδητότητα είναι η επιλογή που κάνουμε στο να δώσουμε προσοχή στην παρούσα στιγμή με αποδοχή και φιλική περιέργεια.
Η διαφορά ανάμεσα σε μένα και τους φίλους μου που θωρούν ότι δεν μπορούν; Σίγουρα δεν είναι ότι είμαι κάποιου είδους γκουρού ή απόγονος του Δαλάι Λάμα. Είναι απλά ότι έχω καταλάβει τι είναι ενσυνειδητότητα, τι δεν είναι, και τι σημαίνει στην πράξη.
Παρακάτω, είναι μερικοί λόγοι που μπορεί να έχετε δυσκολίες στο ξεκίνημα και τι μπορείτε να κάνετε για αυτό:
1. Δεν Καταλαβαίνεις Τι Είναι
Ενσυνειδητότητα δεν σημαίνει να είσαι πάντα στο παρόν, απόλυτα εστιασμένος την κάθε στιγμή ή ακόμη το να είσαι σε θέση να διατηρείς την προσοχή σου σε κάτι για μεγάλο χρονικό διαστήματα (αν και αυτό είναι ωραίο αν συμβαίνει). Δεν είναι ούτε το να ζεις την ζωή σε μια «ομίχλη» ευτυχίας. Ενσυνειδητότητα είναι η επιλογή του να δίνουμε προσοχή στην παρούσα στιγμή, χωρίς κριτική και με φιλική περιέργεια. Είναι να καταλαβαίνουμε πότε ο νους μας περιπλανιέται στο παρελθόν ή στο μέλλον (ως μέλος της ανθρώπινης φυλής, το μυαλό σας περιπλανιέται πιο συχνά από ότι έχετε συνειδητοποιήσει) κάνοντας την επιλογή να το επαναφέρουμε σε αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς μπροστά μας και στη συνέχεια να ενδιαφερθούμε για αυτό. Αν «πιάσετε» τον εαυτό σας να χάνει την προσοχή του 50 φορές το λεπτό, δεν σημαίνει ότι αποτυγχάνετε να είστε ενσυνείδητος. Αντιθέτως, έτσι εξασκείστε στην ενσυνειδητότητα!
2. Ξεχνάς Να Έχεις Περιέργεια
Εδώ είναι και το «δύσκολο» μέρος της πρακτικής της ενσυνειδητότητας: Μερικές φορές, η παρούσα στιγμή είναι δυσάρεστη. Είναι εύκολο να δώσουμε προσοχή σε ένα υπέροχο πορτοκαλί ουρανό ή μια φρέσκια φράουλα ή ένα παιδί που κοιμάται αλλά πολλές από τις καταστάσεις της καθημερινής ζωής είναι πολύ λιγότερο ευχάριστες. Το μποτιλιάρισμα είναι βαρετό, οι ειδήσεις είναι καταθλιπτικές, ο συνάδελφός στην δουλειά είναι ενοχλητικός και αυτά τα ρούχα, θέλουν πάλι πλύσιμο.... Και έτσι οι προσπάθειές μας να δώσουμε προσοχή, μπορεί γρήγορα να εξανεμιστούν.
Αλλά αυτό, δεν είναι ενσυνειδητότητα. Αυτές οι παρατηρήσεις-διαπιστώσεις, είναι απλά το μυαλό μας που σκέφτεται και κρίνει γιατί έτσι είναι αρχικά «προγραμματισμένο». Αλλά τι γίνεται αν αποφασίσουμε να σταματήσουμε να επιθυμούμε η πραγματικότητά μας να είναι διαφορετική και αντί αυτού, να παρατηρήσουμε τι συμβαίνει και ίσως ακόμη, να γίνουμε πιο περίεργοι γι 'αυτή; Θα σας πω τι θα συμβεί. Δεν θα (ξε)χάσουμε την έξοδο μας στον αυτοκινητόδρομο. Θα μάθουμε ότι συνεργάτης μας διανύει μια δύσκολη κατάσταση διαζυγίου και θα αισθανθούμε συμπάθεια γι 'αυτόν. Θα θυμηθούμε ότι ήμασταν ξύπνοι όλη νύχτα με ένα αδιάθετο παιδί και θέλουμε να δώσουμε ένα διάλειμμα στον εαυτό μας. Αρχίζουμε να αισθανόμαστε την ζωή λίγο πιο εύκολη, λίγο πιο ανθρώπινη.
3. Την Κάνεις Να Φαίνεται Κάτι Μεγαλύτερο Από Ότι Είναι
Ναι, ο διαλογισμός (τυπική πρακτική) βοηθά στην ενίσχυση των μυών της ενσυνειδητότητας αλλά δεν χρειάζεται να περάσουμε έξι εβδομάδες σε ένα άσραμ (ερημητήριο Ινδουιστών) για να μάθουμε πώς να το κάνουμε. Δεν χρειάζεται να σηκωθούμε από τα χαράματα, να στρίψουμε τον εαυτό μας σαν κουλουράκι και να επαναλαμβάνουμε κάποιο μάντρα για μια ώρα (αν θέλετε βέβαια κάντε το!). Μπορείτε όμως να παρατηρήσετε τον περιπλανώμενο νου κάνοντας ντους, ενώ πίνετε τον καφέ σας ή ανακατεύοντας τη σούπα. Μπορείτε να πάρετε μια βαθιά ανάσα πριν πατήσετε «στείλε» σε αυτό το μήνυμα ή ξεσπάσετε στο/στη σύντροφό σας. Μπορείτε να επικεντρωθείτε στην αναπνοή σας για τρία λεπτά ενώ είστε στη ουρά στο σουπερμάρκετ.
Και να θυμάστε ότι δεν έχει σημασία πόσο αφηρημένος, ξεχασιάρης, παρορμητικός ή αντιδραστικός είστε, γιατί πάντα μπορείτε να αρχίσετε ξανά. Ενσυνειδητότητα δεν σημαίνει τελειότητα. Σημαίνει να θυμόμαστε να παρατηρούμε με φιλική περιέργεια και καλοσύνη την εμπειρία μας - όποια και αν είναι - την παρούσα στιγμή. Αυτό είναι όλο.
4. Προσπαθείς Να Την Εφαρμόσεις Μόνο Όταν Είσαι Αναστατωμένη/ος
Πολλοί από εμάς έρχονται στο mindfulness, γιατί θέλουμε να αλλάξουμε κάτι στον εαυτό μας. «Ήθελα να φωνάζω λιγότερο στα παιδιά μου.» Και ενώ η ενσυνειδητότητα σίγουρα είναι χρήσιμη σε δύσκολες στιγμές, οι εγκέφαλοι μας έχουν δυσκολία στο να μαθαίνουν ή να κάνουν κάτι νέο, όταν είναι κάτω από πίεση ή πλημμυρισμένοι με έντονα συναισθήματα. Όσο περισσότερο εξασκείτε την προσοχή σας στην παρούσα στιγμή όταν είστε ήρεμοι και χαλαροί, τόσο ευκολότερη και πιο αποτελεσματική θα είναι η εφαρμογή της ενσυνειδητότητας όταν πραγματικά την χρειάζεστε περισσότερο.
5. Προσπαθείς Να Το Κάνεις Μόνη/ος Σου
Υπάρχει ένα γνωστό ρητό για την ενσυνειδητότητα: «Η εξάσκηση της είναι εύκολη. Το να θυμόμαστε να την χρησιμοποιούμε είναι δύσκολο.» Οι εγκέφαλοί μας, είναι «καλωδιομένοι» να ανησυχούν, να θυμούνται, να προβλέπουν, να σχεδιάζουν και να λυπούνται. Κάθε φορά που τα νευροδίκτυά μας αποφασίσουν να ανακαλέσουν στην μνήμη την εικόνα ενός παλιού φίλου ή να μας κάνουν μια υπενθύμιση να στείλουμε email σ’ έναν συνάδελφο, θα γυρίσουν το διακόπτη, ακόμα και αν καθόμαστε με ένα λυπημένο φίλο που χρειάζεται την αμέριστη προσοχή μας.
Χρειαζόμαστε υποστήριξη και καθοδήγηση σε αυτή την πρακτική, τουλάχιστον στην αρχή και όχι μόνο, μέσα από συζητήσεις με ομοϊδεάτες φίλους, σχετικά βιβλία, διαλέξεις και μαθήματα και ίσως ακόμη retreats Σαββατοκύριακου. «Κολυμπάμε» ενάντια στην παλίρροια του μυαλού μας και δύσκολα μπορεί κάποιος να το κάνει μόνος του. Κανείς από εμάς δεν μπορεί.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα πιάσετε τον εαυτό σας να σκέφτεται ότι δεν μπορείτε να αναπτύξετε την ενσυνειδητότητα επειδή είστε παρορμητικός ή πολύ απασχολημένος, θυμηθείτε το εξής: αυτές είναι απλά σκέψεις. Αυτό είναι όλο. Μπορείτε να επιλέξετε είτε να τις ακολουθείσετε και να είναι η πραγματικότητα σας, είτε μπορείτε να τις παρατηρήσετε, ίσως αυτή την φορά με περισσότερη περιέργεια και στη συνέχεια, να τις αφήσετε να φύγουν - που θα φύγουν- ακολουθώντας πιο επωφελείς ιδέες, δημιουργώντας για εσάς μια νέα, διαφορετική πραγματικότητα.
Εν τω μεταξύ, εγώ θα είμαι εδώ, μαζεύοντας τις φράουλες που πέσανε στο πάτωμα προσπαθώντας να αναπνέω συνειδητά, πίσω στην παρούσα στιγμή!