Στο άρθρο που ακολουθεί, θα γνωρίσουμε τους τρόπους με τους οποίους η ενσυνειδητότητα μας δίνει «χώρο» για να βιώσουμε λιγότερες, και να διαχειριστούμε αποτελεσματικότερα, στρεσογόνες καταστάσεις στην ζωή μας, παραθέτοντας και μια πρακτική διαλογισμού για την μείωση της έντασης και για χαλάρωση.
Πιθανόν να έχετε ακούσει ή διαβάσει ότι η ενσυνειδητότητα βοηθά στην μείωση και καλύτερη διαχείριση του καθημερινού άγχους. Αλλά πώς, το να είμαστε συνειδητοί στο παρόν, βοηθά πραγματικά να γίνει αυτό;
Μεγάλος όγκος επιστημονικών στοιχείων από εκατοντάδες έρευνες, συμπεριλαμβανομένων ειδικών κέντρων όπως η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο, με σαφήνεια υποστηρίζουν ότι η ενσυνειδητότητα όχι μόνο μειώνει το άγχος, αλλά και «χτίζει» προσεκτικά μια εσωτερική δύναμη έτσι ώστε μελλοντικοί στρεσογόνοι παράγοντες, να έχουν λιγότερο αρνητικές επιπτώσεις στην εσωτερική μας γαλήνη και σωματική υγεία.
Παρακάτω ακολουθούν εν συντομία, μερικοί από τους «μηχανισμούς» που η ενσυνειδητότητα βοηθά στην μείωση και την αποτελεσματικότερη διαχείριση του άγχους.
Αποκτάμε συνειδητότητα των σκέψεών μας. Κάνοντας ένα βήμα πίσω από τις σκέψεις μας, μπορούμε να μην τις παίρνετε τόσο κυριολεκτικά. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να αποφεύγουμε την αγχωτική αντίδραση μας πριν καν ακόμη εκδηλωθεί.
Δεν αντιδρούμε άμεσα σε μια στρεσογόνα κατάσταση. Αντί αυτού, μπορούμε να έχουμε μια στιγμή παύσης και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουμε επιδέξια τον νου μας για να επιλέξουμε την καταλληλότερη ανταπόκριση. Η ενσυνειδητότητα μας βοηθά σε αυτό, μέσα από πρακτικές τεχνικές που καλλιεργούν αυτό το «διάστημα» μεταξύ ερεθίσματος και αντίδρασης.
Η ενσυνειδητότητα ενεργοποιεί την κατάσταση του μυαλού "Είμαι". Η κατάσταση του μυαλού "είμαι" συνδέεται με την ηρεμία και την χαλάρωση. Η κατάσταση του νου «κάνω», συνδέεται με τη δράση και την αντίδραση στο στρες.
Είμαστε περισσότερο ευαισθητοποιημένοι στις ανάγκες του σώματος. Μπορούμε να παρατηρήσουμε ενοχλήσεις και πόνους νωρίτερα και να λάβουμε έγκαιρα κατάλληλα μέτρα.
Έχουμε περισσότερη επίγνωση των συναισθημάτων των άλλων. Καθώς η συναισθηματική μας νοημοσύνη αυξάνεται, είναι λιγότερο πιθανό να εμπλακούμε σε μια ανώφελη σύγκρουση.
Το επίπεδο φροντίδας και καλοσύνης προς τον εαυτό μας και τους άλλους αυξάνεται. Το αίσθημα συμπόνοιας, μαλακώνει και αναστέλλει την αντίδραση στο άγχος.
Η ανάπτυξη της ενσυνειδητότητας, μειώνει την δραστηριότητα στο μέρος του εγκεφάλου που λέγεται «αμυγδαλή». Η «αμυγδαλή» παίζει βασικό ρόλο στην ενεργοποίηση της σωματικής αντίδρασης στο άγχος. Με την ανάπτυξη της ενσυνειδητότητας, μειώνουμε την ένταση του ερεθίσματος σε βαθμό που να μην περνά το «κατώφλι» ενεργοποίησης της.
Έχουμε καλύτερη δυνατότητα συγκέντρωσης. Έτσι ολοκληρώνουμε την όποια εργασία πιο αποδοτικά έχοντας περισσότερο χρόνο, νιώθοντας ένα αίσθημα ευζωίας. Αυτό με την σειρά του, μειώνει τις πιθανές πηγές άγχους.
Μπορούμε να αλλάξουμε την στάση μας απέναντι στο άγχος. Αντί να βλέπουμε μόνο τις αρνητικές συνέπειες του άγχους, η ενσυνειδητότητα μας δίνει τον «χώρο» να σκεφτούμε διαφορετικά γι’ αυτό. Παρατηρώντας και αξιοποιώντας το θετικό άγχος, μπορούμε να το χρησιμοποιούμε ελεγχόμενα σαν μια δόση ενέργειας και ευεξίας όποτε αυτό είναι παραγωγικό και ωφέλιμο.
Και μια πρακτική εξάσκηση διαλογισμού ενσυνειδητότητας που μπορεί να σας βοηθήσει στην μείωση της έντασης του άγχους.
Να είστε καλά!
Βασίλης Θ. Ξυπολιάς
Εκπαιδευτής Mindfulness & MBSR, CFM/UMASS